Ks.dr Jan
Siedlarz
Organizacja Akcji Katolickiej dziś
Wprowadzenie
Idea Akcji Katolickiej rzucona na początku naszego stulecia
przez Ojca św. Piusa X. a zrealizowana przez jego następcę
Piusa XI., który powołał ją formalnie do istnienia,
stanowiła odpowiedź Kościoła na wyzwanie, jakie niosła
ze sobą sekularyzacja życia, będąca owocem
zafascynowania możliwościami nauki i techniki oraz
skutkiem racjonalizmu, wrogo nastawionego do Kościoła.
Konieczność mobilizacji wiernych świeckich do obrony Kościoła
stała się zatem potrzebą chwili a jej konkretną formą
Akcja Katolicka, w której odnaleźli swoje miejsce ludzie,
którym dobro Kościoła leżało na sercu a możliwość
zorganizowanego działania dawała sposobność
skuteczniejszego przeciwstawiania się temu wszystkiemu, co
mogło i stanowiło zagrożenie dla Kościoła.
Sytuacja
dzisiejsza pod wieloma względami przypomina czasy początków
stulecia. Sekularyzacja życia nie tylko nie ustała, ale
zdaje się obejmować coraz większe kręgi ludzi, którzy
przyjmują styl życia "jakby Boga nie było",
kwestionując wszelkie normy moralne. Również wśród
tych, którzy przyznają się do wiary i Kościoła, coraz
więcej jest takich, którzy traktują wybiórczo zasady
chrześcijańskiego życia, co daje się wyraĽnie stwierdzić
w rozbieżności między życiem praktycznym a wiarą, w
lansowaniu bliskiej duchowi liberalizmu tezy, że wiara jest
tylko i wyłącznie sprawą prywatną oraz w konsekwentnie
lansowaną na różne sposoby modą "nie obnoszenia się
ze swoją wiarą" a więc swoistego zamknięcia jej w
obrębie murów kościelnych czy ewentualnie "w
czterech ścianach" własnego mieszkania.
Idea powołania
na nowo do życia Akcji Katolickiej w Polsce, po przeszło
pięćdziesięcioletniej przerwie spowodowanej wojną a następnie
panowaniem systemu wykluczającego istnienie formalnie
zorganizowanego apostolstwa, jest naglącą potrzebą
chwili.
Bezpośrednim
impulsem reaktywowania a raczej ponownego powołania do życia
Akcji Katolickiej w Polsce stała się wypowiedź Ojca Św.
Jana Pawła II. skierowana do Biskupów Polskich w czasie
wizyty "ad limina" w Rzymie, w styczniu 1993 r.
Ojciec św. powiedział wtedy: "Trzeba, aby polscy
katolicy, którzy w okresie minionych lat próby dali tyle
dowodów ofiarności i szczerego przywiązania do Kościoła,
dzisiaj na progu nowej epoki historii naszej Ojczyzny z
nowym zaangażowaniem przyjęli to Chrystusowe zaproszenie,
by zajęli swoje miejsce, które im przysługuje na mocy
sakramentów chrztu i bierzmowania... Niezastąpionym środkiem
formacji apostolskiej świeckich są organizacje,
stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne
miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która kiedyś w Polsce była
tak żywa i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba więc,
aby na nowo odżyła."
Ojciec św.
zdaje sobie sprawę, że Kościół w Polsce współczesnej
jest może jeszcze bardziej zagrożony teraz, niż to miało
miejsce w okresie minionym. Sprawdzianem naszego poziomu
katolickości stały się choćby ostatnie wybory, gdy
Polacy w zdecydowanej większości przyznający się do
katolicyzmu równocześnie opowiedzieli się za systemem
jawnie negującym wartości chrześcijańskie, wybierając
takiego a nie innego prezydenta. Zachłyśnięcie się wolnością,
jak widać wyraźnie, stało się w efekcie źródłem
przyjmowania się relatywizmu moralnego i dążeń dalekich
od tych, jakich należało by oczekiwać od noszących
zaszczytne imię chrześcijanina - katolika. Potrzeba zatem
"nowej ewangelizacji" a więc pracy od podstaw nad
formowaniem postaw prawdziwie katolickich a przede wszystkim
nad formowaniem sumienia chrześcijańskiego. Jest to
konieczne, jeśli zważyć, że to właśnie świeccy
powinni, jak się wyraża Konstytucja Dogmatyczna o Kościele,
przepajać duchem Ewangelii wszystkie i poszczególne
dziedziny i środowiska, w których żyją i pracują (por.
LG 31).
Przystępując
do organizowania Akcji Katolickiej należy w pierwszym rzędzie
wyakcentować to, co na temat apostolstwa typu Akcji
Katolickiej mówią dokumenty soborowe.
1. Dokumenty Soboru Watykańskiego II. o Akcji
Katolickiej
a/ Konstytucja dogmatyczna o Kościele "Lumen
Gentium"
Mówiąc o ludziach świeckich, Sobór Watykański II
akcentuje na równi powszechne powołanie do świętości z
powszechnym powołaniem do apostolstwa, od którego nikt nie
może się dyspensować. "Ludzie świeccy zrzeszeni w
Ludzie Bożym i ustanowieni w jednym Ciele Chrystusowym,
kimkolwiek są, powołani są do tego, aby jako żywe członki
ze wszystkich swoich sił przyczyniali się do wzrastania Kościoła
i do jego ustawicznego uświęcania. Apostolstwo świeckich
jest uczestnictwem w samej zbawczej misji Kościoła i do
tego właśnie apostolstwa sam Pan przeznacza wszystkich
przez chrzest i bierzmowanie." (LG 33)
To samo
odnosi się do tych świeckich, którzy, jak stwierdza nieco
dalej LG, "mogą być także powoływani w różny sposób
do bardziej bezpośredniej współpracy z apostolstwem
hierarchii na wzór owych mężów i niewiast, co pomagali
Pawłowi w głoszeniu Ewangelii wielce się trudząc w
Panu." (LG 33)
Powyższy
tekst mówi wyraźnie o powoływaniu świeckich przez
hierarchię do wykonywania apostolatu w ścisłej z nią współpracy.
To związanie apostolatu świeckich z apostolatem hierarchii
może się łączyć z otrzymaniem mandatu i w ten sposób
zostaje ono niejako autoryzowane czy sankcjonowane przez
hierarchię a zatem może przyjmować pewien oficjalny
charakter. Nie oznacza to, że wierni świeccy stają się w
ten sposób członkami hierarchii - wierni świeccy pozostają
dalej świeckimi. Mamy tu jednak do czynienia nie z jakimś
ogólnym, czy powszechnym powołaniem do apostolstwa, bo to
odnosi się do wszystkich wiernych bez wyjątku, ale z
pewnym specyficznym apostolstwem, polegającym, jak to wyraża
Sobór na "cooperatio", czyli na bezpośredniej
współpracy z hierarchią.
Konstytucja
stwierdza następnie, że świeccy "zdatni są do tego,
żeby hierarchia przybierała ich do pomocy w wykonywaniu
pewnych zadań kościelnych służących celowi
duchowemu." (LG 33) Zatem nie potrzeba im ani władzy
święceń ani jurysdykcji do wykonywania owych
"pewnych zadań" gdyż zdatni są do tego na mocy
sakramentów chrztu i bierzmowania.
Jeśli
Ojciec święty mówił do Biskupów polskich o tym, że bez
Akcji Katolickiej "infrastruktura zrzeszeń katolickich
w Polsce byłaby niepełna" miał zapewne na myśli
istniejące już przeróżne grupy i ruchy, które również
na swój sposób spełniają powołanie do apostolstwa,
niemniej czynią to spontanicznie i nastawione są raczej na
działanie "ad intra" (do wewnątrz), bez bezpośredniego
mandatu hierarchii i nie dążąc do bezpośredniej z nią
współpracy. Akcja Katolicka powinna zatem wypełnić tę
"lukę" w infrastrukturze Kościoła w Polsce stając
się, żeby użyć określenia Piusa XII., "przedłużonym
ramieniem hierarchii" w działaniach "ad extra"
(na zewnątrz), np. w dziedzinie kultury czy też na polu
społeczno-polityczno-gospodarczym, wnosząc w te dziedziny
życia Ewangelię a szczególnie stosując zasady społecznej
nauki Kościoła, która stanowi integralną część chrześcijańskiego
orędzia.
Reasumując
należy stwierdzić, że Konstytucja "Lumen Gentium",
choć nie używa określenia "Akcja Katolicka", to
jednak mówiąc o tej formie apostolstwa świeckich, którego
cechą charakterystyczną jest współpraca z hierarchią,
podkreśla tym samym charyzmat Akcji Katolickiej, która od
samego początku charakteryzowała się i różniła od
innych form zaangażowania w apostolacie Kościoła tym właśnie,
że stawiała sobie za cel bezpośrednie współdziałanie z
apostolatem hierarchii potwierdzając w ten sposób
hierarchiczny ustrój Kościoła, który choć może być
ubogacany przez istnienie różnych demokratycznie
funkcjonujących wspólnot, grup czy ruchów, to jednak nie
może w żaden sposób ulegać istotnym zmianom
(demokratyzacji), gdyż to oznaczałoby zdradę samego
Chrystusa, który zakładając Kościół ustanowił taką a
nie inną jego strukturę.
b/ Dekret o Apostolstwie Świeckich, "Apostolicam
Actuositatem
Dekret o Apostolstwie Świeckich wymienia wyraźnie z nazwy
Akcję Katolicką (AA 20). Wymienione w dokumencie cechy
charakterystyczne "oficjalnego" apostolatu świeckich
odnoszą się jednak nie tylko do tej jednej organizacji
apostolstwa świeckich, lecz do pewnego "typu"
apostolstwa, którego przykładem może być Akcja
Katolicka.
Podobnie jak
Konstytucja o Kościele również Dekret o Apostolstwie świeckich
mówi o "cooperatio" - o "współpracy",
lecz w odróżnieniu od "Lumen Gentium", która mówi
o współpracy "z" - ("cum") -
apostolatem hierarchii, AA mówi o współpracy
"w" -("in") - apostolacie
hierarchicznym. Można zatem mówić o Akcji Katolickiej
jako o pewnego rodzaju oficjalnym czy nawet urzędowo-publicznym
udziale świeckich w apostolacie Kościoła. Tak więc
apostolat typu Akcji Katolickiej jest - można wnioskować
dalej - właściwym czyli autentycznym apostolatem ludzi świeckich
i jak wynika z tekstu dokumentu jest niesłychanie
potrzebny.
Dekret o
Apostolstwie świeckich podaje, jak wyżej wspomniano,
cechy, które powinny charakteryzować apostolat świeckich
typu Akcji Katolickiej:
1. "Bezpośrednim celem tego rodzaju organizacji jest
apostolski cel Kościoła w zakresie ewangelizacji i uświęcenia
ludzi oraz urabiania na modłę chrześcijańską ich sumień,
by w ten sposób przepoić duchem ewangelicznym różne społeczności
i środowiska."(AA 20)
Apostolski
cel Kościoła został tu bliżej określony jako:
ˇ
ewangelizacja i uświęcenie ludzi,
ˇ oraz formacja sumienia chrześcijańskiego.
Wyraźnie
określony apostolski cel Kościoła jako czynnik
charakterystyczny apostolstwa świeckich typu Akcji
Katolickiej stawia temu apostolstwu swoiste granice
wykluczając tym samym inne zaangażowanie, np. polityczne,
które nie może iść dalej w porządku doczesnym niż działalność
hierarchii. Warto w tym miejscu przytoczyć tekst
Konstytucji Duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym
"Gaudium et spes", który to wyjaśnia i
precyzuje: "Jest sprawą doniosłą, żeby w społeczeństwach
pluralistycznych doceniano właściwy stosunek między wspólnotą
polityczną a Kościołem i aby jasno rozróżniano to, co
czynią wierni świeccy jako obywatele kierujący się głosem
sumienia chrześcijańskiego, od tego co czynią wraz ze
swymi pasterzami w imieniu Kościoła." (GS 76).
Jan Paweł
II mówi: "Jest zadaniem katolików świeckich bezpośrednie
zaangażowanie w dziedzinie polityki, motywowane szczerą
troską o dobro wspólne społeczności, w której żyją -
dobro wspólne, czyli dobro wszystkich ludzi i całego świata.
Opcje polityczne katolików - trzeba to mocno podkreślić
-winny być zgodne z ewangelicznym systemem wartości.
Wymaga to nieraz bardzo wnikliwego rozeznania. Społeczna
doktryna Kościoła może tutaj oddać wielkie usługi."
(Przemówienie do Biskupów Polskich w czasie wizyty
"ad limina", 1993). Katolicy świeccy zatem, jako
obywatele, powinni się angażować, nie mogą jednak czynić
tego pod szyldem organizacji, której celem jest tylko i wyłącznie
apostolstwo.
2. "Świeccy współpracując we właściwy sobie sposób
z hierarchią, przynoszą swoje doświadczenie i przyjmują
odpowiedzialność za kierownictwo tymi organizacjami, za
rozeznanie warunków, w jakich ma się prowadzić działalność
duszpasterską Kościoła oraz za planowanie i realizację
programu działania." (AA 20)
Tak więc
tym co powinna Akcja Katolicka wnieść do współpracy z
hierarchią jest:
ˇ właściwy
sobie sposób,
ˇ swoje doświadczenia,
ˇ odpowiedzialność za kierowanie organizacją
i rozeznanie warunków duszpasterstwa,
ˇ planowanie i realizację programu działania.
Kapłani mogą
być tylko asystentami tej organizacji.
Konstytucja
dogmatyczna o Kościele stwierdza: "Ludzie świeccy mają
prawo przedstawiać pasterzom swoje potrzeby i życzenia z
taką swobodą i ufnością jak przystoi synom Bożym,
braciom w Chrystusie. Stosownie do posiadanej wiedzy,
kompetencji i autorytetu mają możność, a niekiedy obowiązek
ujawniania swojego zdania w sprawach, które dotyczą dobra
Kościoła." (LG, 7). Nie jest to zatem tylko
wykonywanie poleceń hierarchii. Akcja Katolicka pozostaje,
mimo powiązania z hierarchią apostolstwem świeckich nawet
wtedy, gdy apostolat ten jest wykonywany z mandatu
hierarchii a więc bezpośrednio przez hierarchię
powierzony do wykonania ludziom świeckim i wykonywany w jej
imieniu.
3. "Świeccy działają w zjednoczeniu na wzór żywego
organizmu, by w ten sposób dobitniej podkreślić wspólnotę
Kościoła i spotęgować skuteczność apostolstwa."
(AA 20)
Specyficzny
charakter organizacyjny tego typu apostolatu świeckich określa
wyrażenie: "ad instar organici corporis" - na wzór
żywego organizmu. Idzie więc o coś więcej niż
stowarzyszenie czy np. Apostolstwo chorych czy apostolstwo
modlitwy, gdzie członków wiąże jakieś jedno zobowiązanie.
"Żywy organizm" oznacza charakter wspólnotowy i
współodpowiedzialność we współdziałaniu. "Żywy
organizm" jest czymś trwałym na wszystkich
szczeblach. Może np. zmienić się biskup czy proboszcz a
ten żywy organizm trwa. W Adhortacji Apostolskiej Jana Pawła
II. "Christifideles laici", gdy jest mowa o Akcji
Katolickiej, czytamy następujące stwierdzenie:
"Zrzeszają się (wierni świeccy) w formie organicznej
i trwałej struktury" (CHL 31). Jest to dobitne
potwierdzenie tekstu soborowego.
4. "Świeccy czy to samorzutnie się poświęcając,
czy też zaproszeni do działania i bezpośredniej współpracy
z apostolstwem hierarchicznym, prowadzą działalność pod
zwierzchnim kierownictwem samej hierarchii, która może
nawet zatwierdzić tę wspólnotę przez wyraĽne udzielenie
im mandatu." (AA 20)
Stwierdzenie
powyższe określa specyficzny stosunek Akcji Katolickiej do
hierarchii. W pierwszym rzędzie podkreślona została
inicjatywa świeckich - "samorzutnie" zaczynają
działanie apostolskie a więc niekoniecznie odgórnym zarządzeniem.
W służbie
Kościoła w apostolacie Akcji Katolickiej, we współpracy
z apostolatem hierarchicznym - mogą stanąć tylko ci
wierni świeccy, którzy rozeznawszy swoje powołanie
dobrowolnie - "samorzutnie" - "sponte esse
offerentes" i będą chcieli działać "sub
superiore moderamine ipsius hierarchiae", - pod
zwierzchnim kierownictwem samej hierarchii. W tym jest właśnie
charakterystyczna cecha apostolatu Akcji Katolickiej, jej
zasadniczy charyzmat, że prowadzi ona swoją działalność
"pod zwierzchnim kierownictwem samej hierarchii".
Chodzi tu nie tylko o czuwanie nad zdrową nauką i moralnością
ale także o ostateczną odpowiedzialność za np.
zatwierdzanie statutów, ważnych postulatów czy wreszcie
postanowień. Wreszcie nie można zapomnieć, że
odpowiedzialność za całokształt apostolstwa, a więc także
działania apostolskie podejmowane przez świeckich, ponosi
hierarchia a więc w wymiarze Kościoła Powszechnego, papież;
w diecezji, biskup; w parafii, proboszcz.
c/ Kryteria charakteru kościelnego zrzeszeń laikatu
Tworząc Akcję Katolicką należy oprócz wymienionych cech
charakterystycznych o których jest mowa w AA - uwzględnić
także kryteria charakteru kościelnego zrzeszeń laikatu,
które Jan Paweł II. sformułował na wyraźne życzenie
ojców synodu (1987) poświęconego posłannictwu świeckich
w Kościele, w adhortacji apostolskiej "Christifideles
laici", rozumianych "w perspektywie dobra komunii
i misji Kościoła" a nie "ograniczania wolności
zrzeszania się" (ChL 30). Dokument wymienia pięć
kryteriów, które należy traktować jako "podstawowe
kryteria każdego bez wyjątku zrzeszenia osób świeckich w
Kościele". Kryteria eklezjalności mają służyć
zagwarantowaniu i popieraniu "communio" Kościoła.
Oto one:
1. Stawianie
na pierwszym miejscu powołania każdego chrześcijanina do
świętości, a więc ścisła łączność między życiem
praktycznym a wiarą.
2.
Odpowiedzialność w wyznawaniu wiary katolickiej - zgodnie
z jej autentyczną interpretacją Nauczycielskiego Urzędu
Kościoła, a więc wzrost wiary i pełna treść wiary.
3. Świadectwo
trwałej i autentycznej komunii wyrażające się w
synowskim odniesieniu do papieża, do biskupa.
4. Zgodność
z apostolskim celem Kościoła i udział w jego realizacji a
więc ewangelizacja, uświęcenie, formacja sumienia i
przepajanie środowiska duchem Ewangelii.
5. Zaangażowana
obecność w ludzkiej społeczności - będąca zawsze - w
świetle społecznej nauki Kościoła - służbą na rzecz
pełnej godności człowieka. (por. ChL 30)
Kryteria te
znajdują swoje zastosowanie także w odniesieniu do
istnienia i działalności Akcji Katolickiej, która jako kościelne
stowarzyszenie apostolskie musi je spełniać w przeciwnym
bowiem razie nie można by mówić z jednej strony o "kościelności"
Akcji Katolickiej a tym bardziej o realizacji jej
podstawowego charyzmatu, jakim jest współpraca z hierarchią
Kościoła w realizacji jego posłannictwa.
d/ Akcja Katolicka jako "Urząd Kościelny"
Soborowy dekret o misyjnej działalności Kościoła,
"Ad gentes", który również z nazwy wymienia
Akcję Katolicką jako formę oddziaływania misyjnego,
stwierdza: "Jednakże do założenia Kościoła i do
rozwoju wspólnoty chrześcijańskiej konieczne są różne
urzędy, powoływane przez Boga spośród wiernych, winny
one doznawać od wszystkich troskliwego poparcia i czci.
Zalicza się do nich urząd kapłanów, diakonów i katechetów
oraz Akcję Katolicką." (AG 15)
Tak więc
Akcja Katolicka określona została jako urząd kościelny,
podobnie jak urząd diakona, kapłana, katechety itd.
Przez urząd
kościelny wg Vaticanum II. "należy rozumieć
jakikolwiek obowiązek powierzony na stałe dla realizacji
celu duchowego" (PO 20). Akcja Katolicka, w odróżnieniu
od np. urzędu kapłana czy diakona nie zostaje powierzona
pojedynczym osobom, ale "urząd" Akcji Katolickiej
jest sprawowany społecznie, o ile członkowie działają
"na wzór żywego organizmu". Tak więc Akcja
Katolicka jest urzędem - "ministerium", posłaniem,
służbą. Oznacza to nie tyle zaproszenie, ale w myśl
Dekretu "vocatio divina", co znaczy że urząd ten
charakteryzuje się jakby pochodzeniem nadprzyrodzonym - o
ile jest odpowiedzią na powołanie i zakłada pewien
charyzmat albo też dar Ducha Św. dla pożytku i dobra wspólnotowego.
Akcja
Katolicka jest także urzędem ze względu na eklezjalność
swego celu, ze względu na stałość organiczną oraz
oficjalność swego zatwierdzenia przez hierarchię. Powołanie
Boże do "urzędu" Akcji Katolickiej zakłada
pewien charyzmat, którym jak wynika z analizy
dotychczasowych tekstów soborowych jest "współpraca
z hierarchią dla realizacji apostolskiego celu Kościoła".
Stąd też soborowy dekret o pasterskich zadaniach biskupów,
"Christus Dominus", zaleca biskupom: "polecać
i wspierać różne dzieła apostolatu świeckich, a zwłaszcza
Akcję Katolicką." (CD 17)
W cytowanej
już Adhortacji posynodalnej Ojciec św. Jan Paweł II.
stwierdza: "Posługi urzędowe są łaską i to nie
tylko dla tych, którzy ją sprawują, ale przede wszystkim
dla całego Kościoła. W nich się wyraża i urzeczywistnia
ów szczególny typ uczestnictwa w kapłaństwie Jezusa
Chrystusa, który różni się nie tylko stopniem, ale samą
istotą od uczestnictwa, jakie przez chrzest i bierzmowanie
mają w nim wszyscy wierni". (ChL 22)
Ojciec św.
zaleca również w tym dokumencie, że aby kościelna
praktyka powierzania świeckim pewnych posług stosowana była
w sposób uporządkowany i przynosiła pożądane owoce,
winny być ściśle przestrzegane zasady, o których była
mowa. Pamiętać należy przede wszystkim o zasadniczej różnicy
między kapłaństwem urzędowym a kapłaństwem powszechnym
a co za tym idzie także pomiędzy posługami, które wywodzą
się ze święceń kapłańskich a tymi, które są
konsekwencją chrztu i bierzmowania. (por. ChL 23)
2. Powołanie do życia Akcji Katolickiej w Polsce
Konferencja Episkopatu Polski powołała specjalną Komisję
(Abp Józef Michalik, Bp Edward Frankowski, Bp Piotr
Jarecki), która opracowała założenia
doktrynalno-organizacyjne, w których zostały sformułowane
podstawowe cele Akcji Katolickiej tworzonej w Polsce. Są to
w myśl dokumentu:
1. Sentire cum Ecclesia - Uświadomienie i pogłębienie tożsamości
katolickiej. (Co to znaczy, że jestem katolikiem, że
jestem członkiem Kościoła Katolickiego).
2. Vivere
cum Ecclesia - Uświadomienie i pogłębienie tożsamości
wspólnotowej i komunijnej wiary i Kościoła. (Co znaczy
"my wierzymy", my "jesteśmy członkami Kościoła
Katolickiego, "tworzymy Kościół Katolicki"?)
3. Agere cum
Ecclesia - Uświadomienie, pogłębienie i realizacja społecznego
obywatelstwa wiary katolickiej oraz Kościoła Katolickiego
poprzez wyłanianie prawa-obowiązku indywidualnego i wspólnotowego
zamieniania wiary w kulturę. Chodzi o pobudzenie społecznej
aktywności i odpowiedzialności katolików.
Sformułowano
również określenie, rodzaj definicji Akcji Katolickiej:
"Akcja Katolicka jest zorganizowaną formą apostolatu
katolików świeckich, powołaną przez hierarchię, dla ścisłej
z nią współpracy w dziele ewangelizacyjnym Kościoła,
zmierzającą do przeniknięcia całej rzeczywistości
ziemskiej duchem Chrystusowym."
Chodzi więc
przede wszystkim o formację religijno-moralną zmierzającą
do wypracowania dojrzałych postaw w wierze u katolików świeckich
oraz do pobudzenia ich do społecznej aktywności, do
uwydatnienia społecznych konsekwencji wiary, inaczej mówiąc
wprowadzania w życie społecznej nauki Kościoła.
Podstawowym
terenem działania Akcji Katolickiej jest parafia a działający
w niej zespół Akcji Katolickiej jest komórką podstawową.
Wszystkie zespoły parafialne Akcji Katolickiej tworzą
Diecezjalną Akcję Katolicką.
Z upoważnienia
Konferencji Episkopatu Polski Ks. Prymas, Kardynał Józef
Glemp, dekretem z dnia 2. Maja 1995 r. powołał Akcję
Katolicką w Polsce.
W Liście
pasterskim z końca maja 1995 r.. Biskupi Polscy zalecili
tworzenie Akcji Katolickiej w Polsce.
8. września
1995 r. Ks. Bp Ordynariusz, Józef Życińaski, erygował
Akcję Katolicką Diecezji Tarnowskiej. Z tej okazji wydał
specjalny List Pasterski odczytany we wszystkich kościołach
Diecezji w niedzielę 10 września oraz "Zasady
praktyczne dla duszpasterzy dotyczące tworzenia Akcji
Katolickiej w parafiach." (zob. Dokumenty)
3. Metoda działania
Gdy chodzi o pola działania Akcji Katolickiej, należy
przede wszystkim rozeznać potrzeby środowiska i szukać
sposobów zaradzenia im. Metoda pracy jest bardzo prosta,
znana i zalecana przez Katolicką Naukę Społeczną a zyskała
ona niejako oficjalną aprobatę Urzędu Nauczycielskiego Kościoła
w encyklice społecznej Ojca św. Jana XXIII. "Mater et
Magistra" (por. MM 236):
ˇ Widzieć,
tzn. dostrzegać i badać rzeczywiste problemy oraz ich
przyczyny, których analizą zajmują się nauki o człowieku
i społeczeństwie;
ˇ Ocenić, tzn. interpretować tę rzeczywistość w świetle
źródeł Katolickiej Nauki Społecznej, które determinują
ocenę zjawisk społecznych i ich etycznych implikacji. Należy
zatem odwołać się w tej fazie do wypowiedzi Urzędu
Nauczycielskiego Kościoła, którego funkcja polega właśnie
na interpretowaniu rzeczywistości z punktu widzenia wiary a
więc odwołując się do ewangelicznej skali wartości.
ˇ Działać, tzn. podejmować realizację dokonanych wyborów
zgodnie z zasadami i ocenami zawartymi w nauczaniu społecznym
Kościoła.
Chodzi o to,
aby działanie nie było spontaniczne i przypadkowe, ale
zorganizowane. Potrzebna jest więc wrażliwość, aby
widzieć istniejące potrzeby i problemy, ocenić je w świetle
nauki chrześcijańskiej i zaplanować działanie, które
mogłoby tym potrzebom zaradzić w taki sposób, aby
przyczyniły się do realizacji celu Kościoła. To właśnie
jest zadaniem każdego zorganizowanego apostolstwa, a więc
przede wszystkim Akcji Katolickiej, jako tej formacji
apostolskiej, która, jak to zostało wyżej podkreślone,
ma za zadanie bezpośrednie współdziałanie z apostolatem
hierarchii.
4. Jak utworzyć Akcję Katolicką w Parafii?
Oto kilka wskazówek, które mogą się okazać pomocne w
tworzeniu Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej.
Można by
wskazać na następujące etapy tworzenia:
1.
Informacja - najpierw ludzie muszą się dowiedzieć czym
Akcja Katolicka jest, o co w niej chodzi. Dużą rolę
odegrać tutaj może duszpasterz zainteresowany powstaniem
Akcji Katolickiej w parafii. Doświadczenie pokazuje, że
wielu duszpasterzy z własnej inicjatywy zabiega o to, aby w
parafii powstał odział Akcji Katolickiej. Nie bez
znaczenia jest także zainteresowanie samych świeckich tą
problematyką i wyjście z inicjatywą do swoich
duszpasterzy. Ważne jest zatem zainteresowanie publikacjami
na ten temat, zainteresowanie tym co dzieje się w tej
dziedzinie w sąsiednich parafiach, dyskusje w gronie najbliższych
osób a nade wszystko troska o to, aby ożywić zaangażowanie
wiernych w swoim środowisku, zachęcić do działania dla
dobra wspólnego a czasem po prostu dodać odwagi tym, którzy
mogli by wiele dobrego zdziałać a ciągle stoją jakby na
uboczu życia wspólnoty parafialnej.
2.
Rozeznanie sytuacji. Najlepszym sposobem jest chyba podjęcie
konkretnej inicjatywy, zrobienie czegoś, na co w danym środowisku
jest zapotrzebowanie a wtedy pozyskamy łatwiej ludzi, którzy
widząc, że można coś zrobić samemu chętnie będą
chcieli się przyłączyć, aby mieć w tym swój udział.
3. Zawiązanie
się grupy. Istotnym elementem zawiązania się grupy jest
wzajemna znajomość osób ją tworzących. W sposób
naturalny dokonuje isę to w realizacji konkretnego zadania.
I tak w naturalny sposób wyłoni się grupa osób, która
może stać się zalążkiem Oddziału Akcji Katolickiej w
parafii.
Ks. Jan Siedlarz