List pasterski Biskupów Polskich
AKCJA KATOLICKA W SŁUŻBIE NOWEJ EWANGELIZACJI
Drodzy Bracia i Siostry!
Okres Wielkanocy pozwala nam cieszyć się zwycięstwem
naszego Zbawiciela nad śmiercią i grzechem. Ta radość
udziela się każdemu chrześcijaninowi i zachęca do
dawania świadectwa o Zmartwychwstałym Panu, który zna
swoje owce i pragnie "dać im życie wieczne" (J
10,28). Pan Jezus objawiając się Apostołom umacniał
ich wiarę i polecił, by Ewangelię głosili wszystkim
ludziom, jako źródło zbawiennej prawdy i prawa
moralnego: "Idźcie więc i nauczajcie wszystkie
narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha
Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam
przekazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni,
aż do skończenia świata" (Mt 28, 18-20).
Apostołowie wierni poleceniu Chrystusa
i umocnieni Jego łaską "poszli i głosili Ewangelię
wszędzie, a Pan współdziałał z nimi i potwierdzał
naukę znakami, które jej towarzyszyły" (Mt 16,20).
Z natchnienia Ducha Świętego misja apostołów zaczęła
wydawać owoce. Liczni ludzie przyjmowali naukę
Chrystusa, nawracali się i stawali się jej apostołami,
spełniając zalecenie św. Pawła skierowane do
Tymoteusza: "Co usłyszałeś ode mnie za pośrednictwem
wielu świadków, przekaż zasługującym na wiarę
ludziom, którzy będą też zdolni nauczać innych"
(2Tm 2,2).
Od początku działalności Kościoła,
ludzie świeccy pomagali Apostołom w ich ewangelizacyjnej
posłudze (zob. Rz 16; Flp 4,31 i in.). Współdziałanie
to dostrzegamy także na przestrzeni wieków. Tak więc,
dobrze zorganizowana współpraca świeckich w
apostolstwie hierarchicznym, należy od czasów
apostolskich do stałej i owocnej tradycji Kościoła.
Prawdę tę przypomniał na nowo
Katechizm Kościoła Katolickiego ucząc, że Chrystus pełni
swe prorocze zadania nie tylko przez hierarchię, ale także
przez świeckich, którzy świadcząc o Chrystusie zarówno
słowem, jak i przykładem życia włączają się
aktywnie w ewangelizację (por. KKK, 904-906).
1. Akcja Katolicka - nową formą
apostolstwa świeckich
W czasie ostatniej wizyty zwanej Ad
limina, biskupów polskich w Rzymie, Ojciec św.
pozytywnie ocenił pracę Kościoła w Polsce. Mówił:
"Ze szczególnym zadowoleniem powitałem, Waszą
Drodzy Bracia, decyzję dotyczącą ponownego powołania
do życia Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży".
Jednakże na duszpasterskiej mapie
Polski Papież zauważył brak sprawdzonej w innych
krajach ponadpokoleniowej formy apostolstwa świeckich, którą
zalecił wprowadzić. Jest nią "Akcja Katolicka, która
kiedyś w Polsce była tak żywa i przyniosła tyle
wspaniałych owoców. Trzeba więc, aby na nowo odżyła.
Bez niej bowiem infrastruktura zrzeszeń katolickich w
Polsce byłaby niepełna" - mówił Jan Paweł II. w
dniu 12.01.1993 roku. A więc, bez Akcji Katolickiej Kościołowi
w Polsce czegoś brakuje.
Czym jest Akcja Katolicka, na którą
oczekuje Ojciec św. i Kościół?
Dokumenty Soboru Watykańskiego II.
określają ją jako "współpracę świeckich w
apostolstwie hierarchicznym" (DA 20). Chodzi tu o
szczególnie ścisłą jedność działania świeckich
oraz kapłanów i biskupów, która wypływa z natury Kościoła.
Trzeba jednak wyraźnie stwierdzić, że Apostolat Akcji
Katolickiej zawsze pozostaje domeną świeckich. Zarówno
bowiem biskupi jak i świeccy mają obowiązek wspólnie
wsłuchiwać się w to "co mówi Duch do Kościołów"
(Ap 2,7).
Jednym z elementów istotnych dla Akcji
Katolickiej jest jej inspiracja duchowo-religijna i
moralna.
"Żyjemy w świecie, w którym
powab zaangażowania w sprawy doczesne jest bardzo silny i
nęcący, ale tylko ludzie o rzetelnej, głębokiej
formacji moralnej, duchowej i intelektualnej zdolni będą
dokonywać koniecznych reform i przemian tak bardzo
potrzebnych dzisiejszym czasom i ludziom" (Paweł
VI).
Akcja Katolicka nie jest powołana, aby
stać się partią polityczną. Chociaż katolicy jako
obywatele mają prawo i obowiązek łączyć się w różnych
stowarzyszeniach politycznych, to cel Akcji Katolickiej
jest celem Kościoła, gdyż "Świeccy starają się
w łączności z biskupem i z kapłanami, służyć
wiernie i aktywnie rozwojowi całej chrześcijańskiej wspólnoty
i ożywianiu duchem, wszystkich dziedzin życia" (Jan
Paweł II, Christifideles laici, 31).
Akcja Katolicka nie zastrzega sobie
monopolu apostolstwa świeckich i nie ma zamiaru kierować
innymi stowarzyszeniami czy ruchami katolickimi, z którymi
powinna współpracować.
Podstawą teologiczną i motywem do
działania katolików w świecie jest przyjęty Chrzest,
Bierzmowanie i Eucharystia sakramenty życia chrześcijańskiego,
które wyposażają ochrzczonego w mandat odpowiedzialności
za wiarę i nakładają obowiązek jej głoszenia oraz
obrony.
Chociaż chrześcijanin nie potrzebuje
dodatkowego upoważnienia, aby mógł wiarę głosić, to
jednak włączenie się w Akcję Katolicką stworzy kolejną
okazję do odkrycia wspólnej odpowiedzialności za Kościół
i pomoże w przełamaniu anonimowości wiar poprzez włączenie
się w zorganizowany apostolat. Chodzi tu niejako o odważne
otwarcie drzwi i wyjście Kościoła z Wieczernika w świat,
aby wspólnie, zgodnie ze znaną metodą Akcji
Katolickiej:
1. - przyjrzeć się sytuacji życiowej,
2. - przemyśleć i ocenić tę sytuację w świetle wartości
i zasad Ewangelii,
3. - działać promując czyny z wiary.
2. Pola pracy Akcji Katolickiej
Przed Kościołem w Polsce otwarło się
obecnie zadanie nowej ewangelizacji, które realizujemy
m.in. przez Synod Plenarny i Program duszpasterski. W bieżącym
roku mamy szczególnie na uwadze misyjne posłannictwo Kościoła,
które obejmuje zarówno duchownych jak i świeckich.
Czyż można wyobrazić sobie lepszą
okazję do realizowania tej misji ewangelizacyjnej, jak włączenie
ssie w Akcję Katolicką, czy w którąś z działających
w parafii grup apostolskich?
W określeniu pól pracy
duszpasterskiej warto sięgnąć do wspomnianych wyżej
zaleceń Ojca św., które pochodzą od kogoś, kto Kościół
kocha, zna jego potrzeby i możliwości. Papież zachęca
katolików świeckich do odczytania nowych zadań i domaga
się od nas nowej strategii duszpasterskiej na wzór
ewangelizacji z pierwszych wieków. Oto słowa Ojca św.:
"Nowa ewangelizacja musi czynić
jednym z elementów głoszenie społecznej nauki Kościoła,
ponieważ ukazuje jego bezpośrednie konsekwencje dla życia
społeczeństwa i czyni codzienną walkę o sprawiedliwość
elementem świadectwa o Chrystusie Zbawicielu. Jest to
szczególnie ważne w krajach, które jak Polska, odeszły
od komunizmu i muszą podjąć olbrzymi wysiłek moralnej,
gospodarczej i politycznej odbudowy. Kościół ma tutaj
do spełnienia rolę niezmiernie doniosłą.
Kościół nie przestaje być znakiem
sprzeciwu, tak jak jego Zbawiciel. Nie tylko w czasach
dyktatury ateistycznej, ale także dzisiaj nauczanie i
obecność Kościoła w życiu społecznym budzi sprzeciw
pewnych środowisk. Wierny swej misji musi on jednak podjąć
to wielkie zadanie służebnej obecności w świecie,
obecności, która jest ewangelizacją. Jest to jego prawo
i zarazem podstawowy obowiązek...
W dzisiejszych czasach fundamentalnego
znaczenia nabiera posługa Kościoła wobec kultury...
Pamiętamy o roli Kościoła na tym polu, kiedy to naszą
polską kulturę chciano za wszelką cenę pozbawić tych
korzeni, z których wyrosła, tzn. korzeni chrześcijańskich...
Dzisiaj także kultura znalazła się w stanie kryzysu i
zachwiania w sferze najbardziej podstawowych wartości...
Spór o polską kulturę trwa w dalszym ciągu, a nawet
pod wieloma względami się nasilił. Dlatego nie może
zabraknąć zdecydowanego głosu Kościoła i jego wysiłku
ewangelizacyjnego w tej dziedzinie...
Sferą, która dzisiaj w Polsce wymaga
wielkiego wysiłku ewangelizacyjnego jest życie
gospodarczo-społeczne... Kościół w Polsce również
dzisiaj nie przestaje być rzecznikiem sprawiedliwości i
solidarności społecznej oraz obrońcą tych, których
dotykają rozmaite formy niesprawiedliwości...
Bardziej niż w przeszłości, musimy
dzisiaj się uczyć pomagać sobie nawzajem... Kategorią,
która płaci szczególnie wysoką cenę za dokonujące się
reformy, są bezrobotni. Wraz ze swymi bliskimi znajdują
się oni nieraz w sytuacjach dramatycznych...
Zadanie ewangelizacji Kościół wypełnia
również w odniesieniu do wspólnoty politycznej... Kościół
jawi się tu nie jako konkurent czy partner gry
politycznej, lecz jako stróż porządku moralnego, jako
sumienie krytyczne. Zadanie to Kościół w Polsce wypełniał
od zarania dziejów Ojczyzny... Wydaje się, że pewne kręgi,
które jeszcze do niedawna tę rolę Kościoła akceptowały,
zajmują wobec niej postawę krytyczną lub wręcz
negatywną chcąc zmusić Kościół do milczenia. Kościół
jednak milczeć nie może.
W ostatnich dziesięcioleciach, w
okresie zniewolenia totalitarnego, Kościół w szczególny
sposób pełnił funkcję rzecznika i obrońcy suwerenności
Narodu, bronił jego praw... A jak jest dzisiaj, w dobie
odzyskania wolności?... Czy rzeczywiście działalność
Kościoła w Polsce należy zamknąć w obrębie murów świątynnych?"
(Jan Paweł II. do Biskupów Polskich 15.01.1993).
Oto drodzy Bracia i Siostry, sam Ojciec
św. wyjaśnił nam, że Kościół żywy, to Chrystus
obecny w świecie poprzez działania wszystkich wierzących.
Wszyscy, przez wiarę i chrzest, otrzymaliśmy niezwykle
doniosłe zadania, od których nie powinniśmy się uchylać.
Od wypełnienia tych zadań zależy zbawienie nasze i
wielu innych, a skorzysta z nich również Ojczyzna i świat,
potrzebujący moralnego odrodzenia.
Biskupi zwracają się dziś do kapłanów
i katolików świeckich o pomoc w podjęciu tych licznych
zadań. Sposobem budzącym szczególną nadzieję będzie
powołanie Akcji Katolickiej jako wspólnego dzieła
katolickiej Polski w wysiłku odrodzenia moralnego i nowej
ewangelizacji, aby przeniknąć Ewangelią miłości każde
serce i każdą dziedzinę życia społecznego.
Zadania te są wieloaspektowe i trudne,
ale podejmujemy je z ufnością w pomoc Bożą i radość,
bo są możliwe do wykonania i zaowocują pogłębioną
formacją wiary w komunii Kościoła. Wzorem szczególnym
i zawsze aktualnym jest dla nas "Pokorna Służebnica
Pana", która niczego bardziej nie pragnie jak
przekonać nas: "Zróbcie wszystko, cokolwiek wam Syn
powie" (J 2,5).
3. Promocja i zachęta
Mamy nadzieję, że każdy kapłan i
wszyscy chrześcijanie, a zwłaszcza ci, którzy już znają
trud pracy dla Ewangelii, włączą się najpierw we własnej
parafii w grupę Akcji Katolickiej. Ufamy, że młodzież
i dzieci odnajdą drogę do KSM-u, Krucjaty
Eucharystycznej, zespołu synodalnego, bądź innych
katolickich stowarzyszeń i wspólnot, aby przeżyć
bliskość Chrystusa tam obecnego, "bo gdzie są dwaj
albo trzej zebrani w imię moje, tam ja jestem pośród
nich" (Mt 18,20).
Ufamy, że Kościół ożyje w sercach
wielu ludzi poprzez podjęty wysiłek systematycznej
refleksji nad pogłębieniem wiary, przez modlitwę i
realizowany program działania. Nie czas teraz wstydzić
się Ewangelii, ale czas głosić ją na dachach! Trzeba,
aby i dziś "Słowo Pańskie rozszerzało się po całym
kraju" (Dz 13,49).
Na trud i radość nowej ewangelizacji
z serca wam błogosławimy.
Podpisali Kardynałowie, Arcybiskupi i Biskupi
Obecni na 275 Konferencji Episkopatu Polski.
7. maja 1995 r.